Badania są alarmujące: co czwarte dziecko nigdy nie było poddawane profesjonalnemu badaniu wzroku. Tymczasem najbardziej intensywny rozwój widzenia przypada na pierwsze 6-7 lat życia. To czas, kiedy najłatwiej skorygować wszelkie nieprawidłowości. To również ten okres, kiedy warto zaszczepić w dziecku dobre nawyki. W przyszłości będzie to procentować – w szkole, w pracy, w codziennych aktywnościach. Wzrok dziecka – jakie jest absolutne minimum działań i uwagi, jakie należy poświęcić wzrokowi dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym? Na co zwrócić uwagę? Co może świadczyć o problemach z widzeniem? W poniższym artykule spróbujemy zgromadzić przydatne dla rodziców i opiekunów informacje.
Dziecko jest pacjentem szczególnym. Nie zna prawidłowej ostrości widzenia i nie ma świadomości, że jego oczy nie funkcjonują tak, jak powinny. Dlatego należy zachować czujność i zwracać uwagę na symptomy, które mogą świadczyć o problemach ze wzrokiem. Każdy etap życia dziecka rządzi się innymi prawami. W związku z tym też przygotowaliśmy ogólny opis poszczególnych faz rozwojowych wzroku. Niezależnie od tego, czy zauważalne są u malucha niepokojące zachowania, czy też nie – zalecamy kontrolną wizytę o okulisty. Zarówno w przypadku wady wzroku, jak i chorób oczu, kluczowa jest szybka diagnoza. Czas odgrywa bowiem ogromną rolę jeśli chodzi o korekcję wzroku lub wdrożenie leczenia. Bezwzględną koniecznością jest natomiast zbadanie wzroku dziecka przed pójściem do szkoły, w wieku 6 lat.
Rozwój widzenia u niemowląt
Noworodki bezpośrednio po narodzinach widzą bardzo słabo i nie koncentrują wzroku na wybranym przedmiocie. Nie ma w tym nic niepokojącego. Pierwszy „test” na prawidłowy rozwój widzenia u dziecka można wykonać po upływie pierwszego miesiąca. Wówczas niemowlę powinno już wodzić oczami za światłem. Trzeci miesiąc życia to czas, kiedy powinno już skupiać wzrok na wybranym przedmiocie. Warto tu nadmienić, że brak kontaktu wzrokowego jest prawdopodobnie sygnałem problemu z widzeniem. Z kolei przed upływem 12 miesiąca życia zdrowe maluchy zwykle mają już wypracowane rozpoznawanie osób, przedmiotów i obrazków. Nie sprawia im problemu spostrzeganie obiektów za szybą, a także swobodne przemieszczanie się w obrębie mieszkania. Podsumowując, roczny bobas ma już ukształtowane widzenie obuoczne, a jego gałka oczna będzie rosła jeszcze przez ok. rok.
Na tym etapie rozwoju oprócz braku kontaktu wzrokowego, wskazaniami do wizyty u specjalisty jest przede wszystkim zez oraz występowanie w rodzinie genetycznych chorób oczu.
Wzrok przedszkolaka
Jak wiadomo, dziecko w przeciwieństwie do dorosłych nie ma świadomości, że coś z jego wzrokiem jest nie tak. Intuicyjnie jednak będzie w taki sposób wykonywało wszelkie czynności, by słabszy wzrok sprawiał mu możliwie najmniej problemów. Znamienne jest więc:
- siadanie blisko telewizora,
- przekrzywianie głowy,
- zasłanianie lub zamykanie jednego oka,
- mrużenie oczu,
- marszczenie twarzy.
Niektórzy uważają, że symptomatyczne może okazać się także szuranie nogami lub trudności w posługiwaniu się nożem i widelcem czy niezdarność ruchów wynikające często z problemów w ocenie odległości.
Dziecko które nie widzi prawidłowo, może unikać takich czynności jak:
- kolorowanie,
- układanie puzzli,
- rozpoznawanie kształtów i kolorów,
- kopanie i łapanie piłki
- aktywności sportowe angażujące wzrok
Ponadto w związku z dyskomfortem widzenia maluch może mieć bóle głowy, pocierać oczy lub/i borykać się z łzawiącymi i piekącymi gałkami ocznymi.
Uczeń w szkole
W okresie edukacji szkolnej o problemach z widzeniem (oprócz powyższych objawów) może sygnalizować fakt, że dziecko:
- czyta wolniej i z większym trudem niż rówieśnicy (myli litery)
- pochyla się nisko nad kartką lub zeszytem
- ma trudności z koncentracją i mobilizacją do nauki
- ma problemy z pisaniem – charakterem pisma i niemieszczeniem się pomiędzy linijkami
Od 6 roku życia u wielu dzieci ujawnia się krótkowzroczność (w okresie niemowlęcym większość dzieci ma nadwzroczność, które potem przekształca się w normowzroczność lub właśnie krótkowzroczność). Stąd też na rodzicach i opiekunach kładzie się nacisk na to, aby przeprowadzić kontrolne badania wzroku właśnie u sześcio-, siedmiolatków.
Wzrok dziecka – badanie
Najbardziej podstawowe odruchy oka i badania ostrości wzroku może wykonać pediatra. Wykorzystuje w tym celu tablice zwane optotypami, wykonuje także cover-tekst do diagnostyki zeza. Jedynie u okulisty oferowane jest pełne badanie okulistyczne przy pomocy specjalistycznego sprzętu. Na samo badanie refrakcji (krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm) oraz ruchomości oka można się umówić w salonie optycznym. Większość gabinetów jest przygotowanych na przyjęcie małych pacjentów.
Zdiagnozowana wada wzroku – co dalej?
Jeśli okaże się, że oko wymaga korekcji, warto wysłuchać porad specjalisty w zakresie wyboru okularów. Obecnie większość oprawek dziecięcych jest odporna na urazy mechaniczne. Są lekkie, posiadają usprawnienia takie jak elastyczne zauszniki. Producenci zadbali również o ich ciekawy wygląd, dlatego podczas procesu zakupowego warto pozwolić maluchowi wybrać spośród kilku par taką, która najbardziej przypadnie mu do gustu. Wówczas chętniej będzie je nosił.
Jeśli dziecko odmawia chodzenia w okularach, warto podsuwać mu książeczki lub bajki z bohaterami-okularnikami, aby okulary budziły w nim pozytywne skojarzenia. Nie ma też minimalnego wieku, od którego można zacząć noszenie soczewek kontaktowych.
Nasz najmłodszy klient z soczewkami ma zaledwie kilka miesięcy!
O profilaktyce i tym, co dobrze wpływa na wzrok dziecka przeczytacie tu: https://optom-leszczynscy.pl/objawy-wady-wzroku-u-twojego-dziecka/
Jeśli niepokoi Cię wzrok dziecka, najlepiej rozwiać wszelkie wątpliwości umawiając się na badanie. W razie jakichkolwiek pytań jesteśmy do Waszej dyspozycji.